გრძელვადიან პერსპექტივაში, საქართველოს სათამაშო ბიზნესი შეიძლება ძალიან დაზარალდეს - გიორგი მამულაიშვილი

მრავალი წელია, ქართული სათამაშო ბაზარი პოსტსაბჭოთა სივრცისა და კავკასიის რეგიონის ჰაბი იყო. თუმცა, 2021 წლის ბოლოს ხელისუფლებამ დაიწყო ინდუსტრიის რეფორმა და რეგულაციების დანერგვა, რამაც სერიოზულად გააუარესა მისი მდგომარეობა და ქვეყანაში საინვესტიციო კლიმატი. როგორია დღეს აზარტული თამაშების ინდუსტრია საქართველოში, როგორ იბრძვიან ბაზრის წარმომადგენლები თავიანთი უფლებებისთვის, რამდენად გამართლებული იყო ოპერატორების მუშაობაზე შეზღუდვები და მზად არის თუ არა ხელისუფლება ბიზნესთან დიალოგისთვის, აღნიშნულ თემებზე ისაუბრა საქართველოს სათამაშო ბიზნესის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა - გიორგი მამულაიშვილმა.

საქართველოს სათამაშო ბაზრის საკანონმდებლო ჩარჩოში სერიოზული ცვლილებები 2021 წლის ბოლოს - 2022 წლის დასაწყისში მოხდა. გვითხარით, როგორ შეიცვალა სათამაშო კომპანიების სამუშაო პირობები?

საქართველოში, მოგეხსენებათ, სათამაშო ბიზნესი ძალიან კარგად არის განვითარებული. მაგრამ, ბოლოდროინდელი პოლიტიკური ქმედებებიდან გამომდინარე, მთავრობამ პირველ რიგში გადასახადების გაზრდა გადაწყვიტა. ჩვენ გვქონდა საშემოსავლო გადასახადი - ის შეიცვალა GGR- ით . პლუს შემოიღო აკრძალული სიები. ახლა იმ ადამიანებს, რომლებიც მუშაობენ სახელმწიფო უწყებებში, იღებენ შეღავათებს და სოციალურ დახმარებას, ეკრძალებათ თამაში. ამ ყველაფერს ემატება ისიც, რომ 25 წლამდე ადამიანებს ეკრძალებათ ქართველ ოპერატორებთან თამაში. გარდა ამისა, ჩვენ ავკრძალეთ რეკლამა. ისევე, როგორც სხვა პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში: ბელორუსია, მოლდოვა და ა.შ.

ამან მნიშვნელოვნად შეცვალა საქართველოს პოზიცია. იმიტომ, რომ საქართველოში ძალიან კარგი საფუძველი იყო სათამაშო ბიზნესში მუშაობისთვის. სულ ექვსი ონლაინ ოპერატორი გვყავს. ექვსი ონლაინ ოპერატორიდან მსოფლიოში სამი უმსხვილესი ოპერატორია Entain, Paddy Power და Betsson Group. სულ 83 ოპერატორია: ონლაინ და ოფლაინ.

ფინანსური თვალსაზრისით, ბაზარმა დაკარგა მთლიანი შემოსავლის დაახლოებით 18%. თუმცა სპორტული მიმართულებით შემოსავალი გაიზარდა იმის გამო, რომ კარგი შეთავაზებები გვქონდა მოთამაშეებისთვის, რომლებშიც მათ ბევრის მოგება

ყველაზე დიდი პრობლემა არალეგალური საიტებია, რომლებიც ყველანაირად ცდილობენ ქართულ ბაზარზე შევიდნენ და არალეგალურად იმუშაონ იმ კონტიგენტთან, რომელსაც ამჟამად თამაში აკრძალული აქვს. ეს არის დაახლოებით 900 ათასი ადამიანი, რომლებსაც არ შეუძლიათ ქართულ ონლაინ ოპერატორებთან თამაში. ასევე არსებობს ოფლაინ ოპერატორები. თუმცა შემიძლია ვთქვა, რომ პანდემიის შემდეგ, მთლიანი ბრუნვა ონლაინ და ოფლაინში გაიზარდა.

შეგიძლიათ კომენტარი გააკეთოთ ხელისუფლების ასეთ კარდინალურ გადაწყვეტილებებზე? რამ გამოიწვია ისინი?

ეს იყო წმინდა პოლიტიკური გადაწყვეტილებები. ამჟამად ვამზადებთ ძალიან დიდ კონსტიტუციურ სარჩელს საქართველოს ხელისუფლების წინააღმდეგ ასოციაციის ფორმატში. ვფიქრობ, ერთი თვის ვადაში საკონსტიტუციო სასამართლოს მივმართავთ და ჩვენს უფლებებს დავიცავთ. 

აქ ჩვენ გვაქვს ბევრი უპირატესობა:

• პირველი პლიუსი არის ის, რომ საქართველოს მთავრობამ გააფორმა ხელშეკრულება ინგლისთან და შვედეთთან ინვესტიციების დაცვის შესახებ. ბოლო ორი წლის განმავლობაში საქართველოში 2 მილიარდ ლარზე მეტი ინვესტიცია შევიდა. აქედან გამომდინარე, დღეს ეს ინვესტიციები უნდა იყოს დაცული და ჩვენ გვაქვს ძალიან დიდი შესაძლებლობა, რომ ეს პროცესი მოვიგოთ საკონსტიტუციო სასამართლოში.
• მეორე პლუსი კონკრეტულად გადასახადებს ეხება. გაიზარდა გადასახადის განაკვეთი და 70%-ით გაიზარდა გადასახადების სიმძიმე. მანამდე 40% იყო. ჩვენი კონსტიტუციიდან გამომდინარე, ასეთი ცვლილებისთვის რეფერენდუმია საჭირო, რადგან რეალურად გამოდის, რომ სათამაშო ბიზნესი სხვა ბიზნესებთან შედარებით უკონკურენტო ხდება.
• მესამე პლუსია იმ ადამიანების ასაკი, რომლებსაც 25 წლამდე ეკრძალებათ თამაში. ჩვენი კანონმდებლობით, საარჩევნო თანამდებობები - 21 წლიდან. მიგვაჩნია, რომ თუ 21 წლის ასაკში ადამიანს შეუძლია გახდეს საკრებულოს წევრი, მიიღოს პოლიტიკური გადაწყვეტილებები ქალაქის განვითარებასთან დაკავშირებით, ხოლო 24 წლის ასაკში გახდეს პარლამენტარი და მიიღოს სახელმწიფოსთვის მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები. , მაშინ მას უფლება აქვს გადაწყვიტოს, ითამაშებს მას თუ დახარჯავს ფულს, მაგალითად, მაღაზიაში.  

ამ სარჩელს აუცილებლად მოვამზადებთ და იმედი გვაქვს, რომ ამ სასამართლოში გავიმარჯვებთ. იმიტომ, რომ დღეს უკვე მიმდინარეობს ერთი სასამართლო პროცესი - საგადასახადო განაკვეთზე და ამ პროცესში ჩვენ რეალურად გვაქვს გარკვეული უპირატესობა. ჯერჯერობით არ შემიძლია იმის თქმა, რომ ვიმარჯვებთ თუმცა სიმართლე ჩვენს მხარესაა.

ძალიან დიდი პლიუსია ის, რომ გვყავს უცხოური კომპანიები. და ამ უცხოურ კომპანიებს აქვთ ბიზნესის კეთების დიდი გამოცდილება მთელ მსოფლიოში. მიმაჩნია, რომ Entain და Paddy Power კაპიტალიზაციის მხრივ საქართველოს ბიუჯეტის კაპიტალიზაციას აჭარბებენ. მათი ოფისები პრაქტიკულად ყველგანაა. ბრიტანელები ძალიან დიდი კონსერვატორები არიან და მათი კანონები ძალიან მოქნილად არის დაწერილი.

საქართველოს ჰქონდა დიდი შანსი გამხდარიყო პოსტსაბჭოთა და კავკასიის რეგიონების ჰაბი, მაგრამ საკანონმდებლო ცვლილებებმა ხელი შეუშალა გარკვეულ პროცესებს.

მიუხედავად იმისა, რომ დღეს უკრაინაში მიმდინარე პროცესებმა ხელი შეუწყო იმ ფაქტს, რომ კომპანიებმა, რომლებიც დაფუძნებულია უკრაინაში , რუსეთში, ბელორუსიაში - უცხოურმა და არა ადგილობრივმა - დაიწყეს თავიანთი ბიზნესის აქ გადატანა. საუბარია IT კომპანიებზე, რომლებიც მუშაობენ ამ სფეროში და სურთ განავითარონ, განავითარონ სათამაშო ბიზნესი და უზრუნველყონ პროგრამული პროდუქტები. საქართველოსთვის ეს ძალიან დიდი პლუსია. დღეს აზიის ქვეყნებიდან უამრავი სტუდიაც ცდილობს თავისი ბიზნესი ქართულ ბაზარზე გადაიტანოს.

ანუ ზოგადად, არ შეიძლება ითქვას, რომ ახალმა პირობებმა აზარტული თამაშების ბიზნესი ჩამოაგდო, რადგან არის მრავალი თანმხლები ფაქტორი, რის გამოც ინდუსტრია საკმაოდ აქტიურად აგრძელებს განვითარებას?

პრობლემა ის არის, რომ გრძელვადიან პერსპექტივაში ბიზნესი შეიძლება ძალიან დაზარალდეს.

მაგალითად, ავიღოთ 18 წლის მოზარდი, რომელმაც დაამთავრა სკოლა და დაიწყო მუშაობა, რადგან ახლა ყველა ახალგაზრდა ცდილობს იმუშაოს, როცა სკოლა დაამთავრებს. მას აქვს საკუთარი შემოსავალი, ცდილობს როგორმე ისარგებლოს გართობით და უნდა ითამაშოს. ბუნებრივია, თუ ადგილობრივ ბაზარზე თამაშს აეკრძალება, სხვა ბაზარს პოულობს.

ამ დრომდე არცერთ ქვეყანას არ შეეძლო უკანონო საიტებზე წვდომის დახურვა. ჩემთვის არალეგალური საიტები არის საიტები, რომლებსაც არ აქვთ ქართული ლიცენზია. არის კურაკაოს ლიცენზიით, მაგრამ მათაც არ აქვთ საქართველოში მუშაობის უფლება, რადგან ჩვენი კანონმდებლობით ადგილობრივი ლიცენზია უნდა აიღო. ასევე არის საიტები, რომლებსაც საერთოდ არ აქვთ ლიცენზია. ჩვენ ეს კარგად ვიცით: 1xBet, Marsbet და მრავალი სხვა.

ამის საფუძველზე მომხმარებელი ცდილობს არალეგალურ საიტზე დარეგისტრირებას და თამაშს. რა თქმა უნდა, მას არ აქვს კონტროლი იქ. როდესაც ის უკვე მიეჩვია ბონუს სისტემას და იმ პლიუსებს, რომლებსაც იქ შვიდი წლის განმავლობაში იღებს, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ლეგალურ ბაზარზე დაბრუნდეს.

რატომ არ წავიდნენ ჩვენი მომხმარებლები საზღვარგარეთ. იმიტომ, რომ გადახდის სისტემა საქართველოში ძალიან კარგად არის განვითარებული. მომხმარებელს, რომელსაც სურს მოგებული თანხის ჩარიცხვა ან გატანა, შეუძლია ამის გაკეთება რამდენიმე წამში. უცხოურ საიტებზე მოგიწევთ ლოდინი ნახევარი საათი, 40 წუთი. როცა სხვა გზა არ აქვს, ბუნებრივია, ნახევარ საათს დაელოდება. და შეეგუება ამ ნახევარი საათის ლოდინს. მოთამაშეებს ოდნავ განსხვავებული მენტალიტეტი აქვთ. მათ სურთ მიიღონ მოგებული ფული მაშინვე, თუმცა შეუძლიათ მოგვიანებით დააბრუნონ.  

ამიტომ, ჩვენს ოპერატორებს ძალიან დიდი პლიუსი ჰქონდათ. ახლა ის კონტინგენტი, რომელიც აკრძალულია საქართველოში თამაში, რა თქმა უნდა, ყველა გადავა უცხოურ ბაზარზე. ჩვენი გათვლებით, ეს ყოველწლიურად დაახლოებით 1,5-2 მილიარდი ლარის ზარალი იქნება. ზუსტი მაჩვენებელი წლის ბოლოს გვეცოდინება.  

არალეგალურ საიტებზე მარჟა ძალიან მაღალია - სადღაც 40% და აუცილებლად დარჩება სადმე საზღვარგარეთ. ჩვენს ოპერატორებს ჰქონდათ ძალიან დაბალი ზღვარი, მოთამაშე რეალურად ყოველთვის შავებში იყო. 8-10%-იანი ზღვარი გვქონდა. ამიტომ, ჩვენი მოთამაშეები ყოველთვის კმაყოფილები იყვნენ და ცდილობდნენ ფსონის დადებას, განსაკუთრებით სპორტზე, ადგილობრივ ოპერატორებთან, რადგან ჩვენი პირობები ბევრად უკეთესი და მიმზიდველი იყო.

იმის გამო, რომ მთავრობამ გადასახადის განაკვეთი ასე გაზარდა, ჩვენ მოგვიწია ამ პირობების შეცვლა. თუმცა ახლა ჩვენ ვაწარმოებთ მოლაპარაკებებს ხელისუფლებასთან. გვაქვს სპორტული გადასახადი ბრუნვის 7%-ის ოდენობით - ფსონებიდან. თუ შეცვლიან ამ გადასახადს და გადარიცხავენ GGR-ს, მაშინ ჩვენ ყველა პირობას დავაბრუნებთ. იმიტომ, რომ ჩვენ ყოველთვის ვაფინანსებდით სპორტს კაზინოებიდან. და როცა გადასახადი გავზარდეთ, ოპერატორებს სპორტული ფსონების დაფინანსების საშუალება აღარ ჰქონდათ. შესაბამისად, თუ შევთანხმდებით გადასახადის განაკვეთის ცვლილებაზე და ბრუნვის 7% შეიცვლება 10%-იანი გგრ, მაშინ ჩვენ შევცვლით ამ პირობებს. იმიტომ, რომ იქ ოპერატორებს არ აინტერესებთ, მაგალითად, ბარსელონა მოიგებს ან წააგებს. თუ ფული დარჩა, გადასახადებს გადაიხდიან. და ამ შემთხვევაში, თურმე, არ აქვს მნიშვნელობა მოიგებს თუ წააგებს, მაინც უნდა გადაიხადო გადასახადი.

ამიტომ ბიზნესი ვითარდება, ტექნოლოგიები ვითარდება, საქართველოში ძალიან კარგია და ძალიან მოქნილი, ეს ყველაფერი ხდება.

ჩვენ გვაქვს ძალიან კარგი გადამოწმებისა და იდენტიფიკაციის სისტემა. საქართველოში ის მსოფლიო სტანდარტების დონემდე იქნა მიყვანილი. შემიძლია გითხრათ, რომ დღეს საქართველოში ეს სისტემა, ეს კანონმდებლობა, რომლის მიღებაშიც ჩვენი ასოციაცია თავიდან ბოლომდე მონაწილეობდა, რეალურად მსოფლიოში ერთ-ერთი საუკეთესოა. ჩვენ ვიცნობდით ყველა კლიენტს მათი ეკრანების მიღმა. მიუხედავად იმისა, რომ ამ აკრძალვას თავისი ნაკლი მოუტანა. რადგან დღეს ჩვენ არ ვიცით ვინ დგას ანგარიშის უკან. იმიტომ რომ, მაგალითად, თუ მე ვარ 26 წლის, შემიძლია ვათხოვო ანგარიში ჩემს მეგობარს და ის ითამაშებს ისე, როგორც ადრე თამაშობდა.

აკრძალვის პრაქტიკა, რაც არაერთხელ გვინახავს, ​​ნაყოფს არ იძლევა. და დიდი იმედი მაქვს, რომ ერთ წელიწადში საქართველოს ხელისუფლება მიხვდება, რომ დიდი შეცდომა დაუშვა და ყველაფერს ისე დააბრუნებს, როგორც იყო. ძალიან კარგი კონტროლი გვქონდა.

2019 წელს ჩვენ ასევე შევცვალეთ ფულის გათეთრების კანონმდებლობა. დღეს კი შემიძლია ვთქვა, რომ საქართველოში არ ყოფილა არც ერთი შემთხვევა, როცა ფული გათეთრებულიყო. ჩვენ მუდმივად ვითხოვთ სხვადასხვა სტატისტიკას ასოციაციის ფორმატში და შეგვიძლია განვაცხადოთ, რომ ფულის გათეთრების არც ერთი შემთხვევა არ ყოფილა. მართალია, არსებობს რისკის ფაქტორი, მაგრამ იდენტიფიკაციისა და გადამოწმების სისტემამ, პლუს ეროვნულ ბანკთან მუშაობამ ხელი შეუწყო იმას, რომ მთელი პროცესის იდენტიფიცირება შესაძლებელი იყო: ანგარიშზე თანხის ჩარიცხვიდან მის მიღებამდე.

ანუ სრულად იდენტიფიცირებულია პირი, რომელმაც ჩარიცხა თანხა და ამოიღო. მიუხედავად იმისა, იყო ეს პლასტიკური ბარათიდან, ელექტრონული საფულედან თუ POS ტერმინალიდან , სადაც ფაქტიურად პირი არ არის იდენტიფიცირებული. 

ახლა, თუ ადამიანი ვინმეს აძლევს თავის პირად ნომერს, ტელეფონის ნომერს და ასე შემდეგ, რა თქმა უნდა, ვერ აკონტროლებ პროცესს, არ არსებობს 100%-იანი კონტროლი. მაგრამ მაინც იპოვით ადამიანს, რომლის სახელითაც ეს ყველაფერი ხდება.

საქართველოში ეს ყველაფერი კარგად იყო განვითარებული და ძალიან დიდი პერსპექტივები იყო. მათ შორის ინვესტიციების განხორციელებით ძალიან დაინტერესებული იყო რამდენიმე კომპანიაც, მაგრამ ამ ცვლილებების შემდეგ ეს პროცესი ჯერჯერობით შეფერხებულია და არ ვიცი, როგორ იქნება მომავალში.

როგორ იმოქმედა ცვლილებებმა ზოგადად საინვესტიციო ბაზარზე?

ჩვენი გათვლებით, ბიზნესს დაახლოებით 1 მილიარდი ლარის ინვესტიცია უნდა მიეღო, რაც უხეშად რომ ვთქვათ, დაახლოებით 350 მილიონი დოლარია, ეს იყო პირველი ტრანში, მაგრამ ამ ცვლილებების გამო გარიგება შეჩერდა.

მიუხედავად იმისა, რომ ბიზნესი ჯერ კიდევ ვითარდება, IT სექტორი კარგად განვითარებულია. ვერ ვიტყვი, რომ ჩვენთან ყველაფერი ცუდი და დამღუპველია. ბიზნესი ცდილობს ახალ ცვლილებებს შეეგუოს.

ერთადერთი ის არის, რომ ახლა ჩვენ გვაქვს ბევრი სამუშაო მთავრობასთან, რათა შევაჩეროთ არალეგალური ვებსაიტების და უკანონო რეკლამის ქართულ ბაზარზე წვდომა. თუ წარმატებას მივაღწიეთ, მაშინ ბიზნესი უფრო კომფორტულად იგრძნობს თავს, ვიდრე დღეს.

თქვენი აზრით, რამდენად არის ახლა მთავრობა მზად დიალოგისთვის? მზად ხართ დააკმაყოფილოთ ბიზნესის საჭიროებები და შეცვალოთ სათამაშო ბაზრის სამუშაო პირობები?

დღეს, რეკლამასთან დაკავშირებით, ხელისუფლება მზად არის დიალოგისთვის - რათა უცხოური საიტები საქართველოში არ შემოვიდეს. მიუხედავად იმისა, რომ მათ არ ესმით, როგორ გააკეთონ ეს და რა რესურსის მოზიდვა შეიძლება აქ. მსოფლიო პრაქტიკა გვიჩვენებს, რომ ეს თითქმის შეუძლებელია. აქ ბევრი სამუშაოა საჭირო და ბევრი რესურსი უნდა დაიხარჯოს. 

მაგრამ, იმისათვის, რომ შეიცვალოს, ხელისუფლება არ მიდის ამ დიალოგზე, რადგან ეს იყო წმინდა პოლიტიკური გადაწყვეტილება. ამიტომ ცვლილებებს არ ველით. მხოლოდ ის არის, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს დიდი იმედი გვაქვს. გარდა ამისა, ვიმედოვნებთ, რომ მაისის ბოლოს, როდესაც მთავრობა მიიღებს მაჩვენებლებს და გაიგებს, რამდენი ბიუჯეტის შემოსავალი დაკარგა, ის ამ შვიდ პროცენტიან მაჩვენებელს 10%-მდე შეცვლის.   

თუ მთავრობა ამას არ დათანხმდება და არ დაიწყებს ბაზრისთვის პირობების შერბილებას, რა ბედი ეწევა ქართულ სათამაშო ბიზნესს მომავალში? შეუძლია თუ არა ბაზარს ადაპტირება?

ოპერატორებს უბრალოდ მოუწევთ დამატებითი რესურსების გამოყენება, რათა გაარკვიონ, როგორ დააბრუნონ ის მომხმარებლები, რომლებიც უკვე არიან უცხოურ ბაზარზე მომავალში. ყოველთვის შესაძლებელია მოიფიქრო რაღაც, იმუშაო და მიიღო შედეგი.

მაგრამ გეტყვით, რომ დღეს ერთადერთი, რაც დავკარგეთ, არის მთლიანი შემოსავლის 18%. თუმცა თავად შემოსავალი არც თუ ისე შესამჩნევად იკარგება. გამომდინარე იქიდან, რომ ბაზარი ვითარდება და საქართველოს აქვს განვითარების ძალიან დიდი რესურსი, ვფიქრობ, რომ წლის ბოლოს კიდევ უფრო მეტ მოგებას მივიღებთ, ვიდრე შარშან.

როგორია რეალურად აზარტული თამაშების მდგომარეობა საქართველოში? მართლა გამართლებულია ასეთი შეზღუდვები? ჩატარდა თუ არა კვლევები ქვეყნის მოსახლეობაში დამოკიდებულების დონის შესახებ?

გეტყვით, ეს თემა კარგად შევისწავლე. ბევრი კონსულტაცია მქონდა როგორც ფსიქიატრებთან, ასევე ფსიქოლოგებთან. საქართველოში დღემდე არ ჩატარებულა კვალიფიციური კვლევა.

ჩვენი კანონმდებლობის განხილვისას მე ოფიციალურად მოვითხოვე სტატისტიკა, ეს დაფიქსირდა ტელევიზიითაც და პარლამენტში განხილვისას. ასეთ სტატისტიკას მპირდებოდნენ, მაგრამ დღემდე ვერ ვიღებ, რადგან რეალურად არ არსებობს.. ეს იყო წმინდა პოლიტიკური გადაწყვეტილება. ჩემი აზრია, რომ არ შეიძლება სტიგმატიზირება მოახდინოთ იმ ადამიანების ვინც დამოკიდებულია ან მხოლოდ გასართობად თამაშობს.

მსოფლიო სტატისტიკის მიხედვით, საშუალოდ დამოკიდებული მოთამაშეები შეადგენენ მოთამაშეთა 6%-ს. არა მგონია, საქართველოში ისეთი სიტუაცია იყოს, რომ ყველა ვინც თამაშობს აზარტულ თამაშებზე დამოკიდებული იყოს. რა თქმა უნდა, არის ასეთი შემთხვევები. მე კი არაერთხელ მითქვამს ჩვენს ოპონენტებს: ნუ ვიფიქროთ რაიმეს აკრძალვაზე, ამ ხალხთან ერთად ვიმუშაოთ.

კომპანიებში შეიქმნა ფსიქოლოგიური ჯგუფები. მათ ჰქონდათ პროექტები, რომლებსაც აფინანსებდნენ. ფსიქოლოგთა ჯგუფი უფასო ფსიქოლოგიურ სესიებს უტარებდა ადამიანებს, რომლებიც ფიქრობდნენ, რომ დამოკიდებულები იყვნენ. იყო პოზიტიური მომენტები, როცა ხალხი გამოვიდა ამ მდგომარეობიდან. დღემდე ყველა პროექტი შეჩერებულია იმის გამო, რომ საგადასახადო განაკვეთი ძალიან მაღალია.

ჩვენი სიტყვების კიდევ ერთი დასტური, რომ ყველა ადამიანი არ არის აზარტული თამაშების ნარკომანი. ჩვენ მივიღეთ დამატებითი კანონი, სადაც ნათქვამია, რომ ოჯახის წევრებს შეუძლიათ მიიღონ მოთამაშეს აზარტული მოთამაშეს სტატუსი დიდი გამოცდისა და განსაცდელის გარეშე ორი დღის განმავლობაში. 1 მარტიდან, როდესაც კანონმდებლობა ამოქმედდა, სულ 110-112 განცხადებაა დარეგისტრირებული. ანუ, თუ საქართველოში 2-3 მილიონზე მეტი მოთამაშეა, პროცენტულად, 3 მილიონიდან 100 ადამიანი პრაქტიკულად არაფერია. ამიტომ, არ მგონია, რომ საქართველოში ყველა მოთამაშე იყოს აზარტული. ხალხი სიამოვნებისთვის თამაშობს და ამის ერთზე მეტი მტკიცებულება იყო.

რაც შეეხება ონლაინ თამაშებს, შემიძლია გითხრათ, რომ ერთზე მეტი კვლევა ჩატარდა. განსაკუთრებით საინტერესოა ავსტრალიის ფსიქოლოგიის და ტვინის აქტივობის უნივერსიტეტის უახლესი კვლევა, რომელიც ვარაუდობს, რომ ონლაინ თამაშებისადმი დამოკიდებულება ნაკლებად ხშირად ჩნდება, ვიდრე ოფლაინ, რადგან ადამიანები უფრო მეტად აკონტროლებენ საკუთარ თავს.  

და თუ მთელ მსოფლიოში უახლეს ვითარებას აიღებ, ვგულისხმობ პანდემიას, ხალხი რეალურად ორი წელია თამაშობს ონლაინში, რადგან ყველაფერი დაკეტილი იყო. ამიტომ, მე არ ვაღიარებ ამ სტატისტიკას, რადგან ეს სტატისტიკა საერთოდ არ არსებობს. ყველა კვალიფიციური ფსიქიატრი საქართველოში აცხადებს, რომ მსგავსი კვლევები არ ჩატარებულა. 

წყარო: https://ru.gbc-time.com/interview/v-dolgosrochnoi-perspektive-igornii-biznes-gruzii-mojet-ochen-postradat-georgii-mamulaishvili66161.html