Tert.am-მა ჩაატარა კვლევა რომელიც მოიცავს საქართველოს, ირანის ისლამური რესპუბლიკის,  თურქეთისა და სომხეთის ბაზრების შედარებას რეგიონში ონლაინ მომგებიანი თამაშების მიმართულებით.

საქართველო
სექტორთან დაკავშირებული ბოლო საკანონმდებლო ცვლილება საქართველოში 2024 წლის ივნისში განხორციელდა. ბოლო ცვლილებებმა ონლაინ თამაშების ოპერატორებს, საქართველოს ბაზარზე ახალი ონლაინ თამაშების ოპერატორების მოზიდვის მიზნით უცხოელი მომხმარებლებისგან ფსონების მიღების საშუალება მისცა. მთავრობამ ასევე გადაწყვიტა კომპანიებისთვის, რომლებიც უცხოელ მომხმარებლებზე იმუშავებენ უფრო ხელსაყრელი საგადასახადო პირობების შექმნა, რაც დადებითად აისახება არსებულ ოპერატორებზეც.
საქართველოს სათამაშო ბიზნესის ასოციაციის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა გიორგი მამულაიშვილმა Tert.am-თან საუბარში აღნიშნა, რომ აღნიშნული ცვლილებები ასევე დადებითად აისახება ბიუჯეტის შემოსავლებზე, ახალ ინვესტიციებზე და ზოგადად, საქართველოს სათამაშო ბაზარზე.
„საქართველოში 25 წლიდან ყველა მოქალაქეს აქვს თამაშის უფლება გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ადამიანი იმყოფება სახელმწიფოს მზრუნველობის ქვეშ და სახელმწიფოს მიერ არ არის უზრუნველყოფილი სამსახურით, ანუ იღებს შემწეობას და არ არის საჯარო მოხელე . “- განაცხადა გიორგი მამულაიშვილმა
მან ასევე აღნიშნა, რომ გამოცდილებამ გვაჩვენა თუ როგორ განვითარდა მოვლენები და  რაც უფრო მეტი არალეგალური ოპერატორი არის ბაზარზე, მით უფრო მეტი არასრულწლოვანი მიიღებს მონაწილეობას ონლაინ თამაშებში. ხოლო ლეგალურ ოპერატორებთან ეს პროცესი კონტროლირებულია და საჭიროა ლეგალური ოპერატორების განვითარების ხელშეწყობა. 
იმ შემთხვევაში, როდესაც არალეგალური ოპერატორები ბაზარზე გააქტიურდებიან, ისინი ნაკლებად ითვალისწინებენ ასაკობრივი შეზღუდვების, უსაფრთხოების და პასუხისმგებლიანი თამაშების სტანდარტებს. ამგვარი სიტუაციები არამხოლოდ არასრულწლოვანთა მიერ არაკეთილსინდისიერი ქცევის ზრდას უწყობს ხელს, არამედ ზრდის რისკს, რომ ბავშვები და მოზარდები იქნებიან არალეგალური ონლაინ თამაშების გავლენის ქვეშ.
ბაზარზე ლეგალური ოპერატორების არსებობა, თავის მხრივ, უზრუნველყოფს მკაცრ კონტროლსა და რეგულაციებს, რომლებიც მიმართულია ასაკობრივი შეზღუდვების დაცვასა და მომხმარებელთა უსაფრთხოების უზრუნველყოფაზე. ლეგალური ოპერატორები პასუხისმგებლობით ხვდებიან თამაშების რეგულაციის და პასუხისმგებელიანი სათამაშო პროგრამების აუცილებლობას, რაც თავის მხრივ უზრუნველყოფს უკეთესი და უსაფრთხო გარემოს მომხმარებლებისთვის.
ლეგალური ოპერატორების განვითარება და არალეგალური ოპერატორების საქმიანობისთვის ხელის შეშლა გააუმჯობესებს ბაზრის რეპუტაციას და უზრუნველყოფს საზოგადოებრივი კეთილდღეობის დაცვას, განსაკუთრებით არასრულწლოვანთა მიმართ.
„შეზღუდვები ყოველთვის უარყოფითად მოქმედებს ნებისმიერ ბიზნესზე, განსაკუთრებით ლეგალურზე. საქართველოში კი აზარტული თამაშები ლეგალურია. შეიქმნა ახალი არალეგალური ვებსაიტები, რომლებიც ახალი აკრძალვების გვერდის ავლაზეა ორიენტირებული. მსოფლიოში ონალინ თამაშბის აკრძალვის უამრავი მაგალითია. მაგალითია, რომელიც ცუდათ აისახა სოციალურ ფონზე და სახელმწიფოზე.  აზარტული თამაშების მთლიანი ბაზრის დაახლოებით 15-18% ახალ არალეგალურ ბაზარს წარმოადგენს, რაც, რა თქმა უნდა, სამწუხაროა. ხშირად ვამბობ, რომ სჯობს ლეგალური, კონტროლირებადი ბაზარი გქონდეს, ვიდრე არალეგალური და უკონტროლო“, - აღნიშნა მამულაიშვილმა. 
მისი თქმით, საქართველოში არსებობს რამდენიმე საზედამხედველო ორგანო, რომლებიც ოპერატორების მუშაობის შესახებ უშუალოდ იღებენ ინფორმაციას. საკანონმდებლო ბაზა ძალიან კარგად არის ადაპტირებული ბიზნესის, სახელმწიფოსა და საზოგადოების საჭიროებებზე და გარდა გარკვეული აკრძალვებისა,  საქართველოს აქვს ერთ-ერთი საუკეთესო ადაპტირებული საკანონმდებლო ბაზა. სათამაშო ბიზნესის სფეროში არსებული კანონმდებლობა, მიუხედავად აკრძალვებისა, საქართველო კვლავ ითვლება ლიდერად სათამაშო ბიზნესში რეგიონის მასშტაბით და პოსტსაბჭოთა ქვეყნებს შორის. 

ირანი
ირანში განსვავებული სიტუაციაა. ირანის ისლამურ რესპუბლიკაში ფსონების დადება მკაცრად აკრძალულია. აზარტული თამაშების მოყვარული ირანის მოქალაქეები ფსონებს საზღვარგარეთ დებენ, თუმცა ესეც რისკის შემცვლელია. მოთამაშეებს 6-თვიანი პატიმრობა ემუქრებათ. თეირანის სოციალური კეთილდღეობისა და რეაბილიტაციის მეცნიერებათა უნივერსიტეტიდან ფაჰიმე საიედი აღნიშნავს, რომ ბოლო კვლევების თანახმად, აზარტული თამაშები პოპულარულია ირანში ინტერნეტის მომხმარებელთა 8-9 %-ში და მოთამაშეთა 25% ქალია. ფაჰიმემ ასევე თქვა, რომ არიან ადამიანები, რომლებიც საკუთარ სახლში ან მაღაზიაში უკანონოდ იღებენ ფსონებს, რაც ასევე ისჯება პატიმრობით.

თურქეთი
თურქეთში სათამაშო ბიზნესის ინდუსტრია მკაცრად რეგულირდება და ფსონების დადება ძირითადად აკრძალულია. IT უსაფრთხოების სპეციალისტის, ბილიგიმ ბერგეს თქმით, სწორედ ამიტომ არის ამ ქვეყანაში საკმაოდ ბევრი შავი მარკეტინგი - არალეგალური აზარტული თამაშების საიტები. მეტიც, აქ იმართება არალეგალური ღონისძიებები და დიდი ოფლაინ შეჯიბრებები და შეკრებები. ექსპერტი აღნიშნავს, რომ თურქები ხშირად იყენებენ VPN გადართვის სერვისს და მისამართის შეცვლით მათ თავისუფლი წვდომა აქვთ კანონით შეზღუდულ ვებგვერდებზე.
თურქეთში ლეგალური ლიცენზიის გარეშე თამაშები და ფსონების დადება დანაშაულია, ლეგალური ფსონები კი მხოლოდ სახელმწიფო ლიცენზირებულ საიტებზე კეთდება, რომლებიც სულ რამოდენიმე ერთეულია.

სომხეთი
ეკონომისტმა არმენ გრიგორიანმა Tert.am-თან საუბარში სექტორზე მითითებით აღნიშნა, რომ მოგების ორი მიდგომა არსებობს:
 ა) მოეპყარით მას, როგორც ბიზნესს და ბ) შეაფასეთ მისი სოციალური შედეგები.
„ინტერნეტ თამაშებში მონაწილეობის შეზღუდვა გამიზნული უნდა იყოს, რათა არ დაიტვირთონ თამაშზე დამოკიდებული ადამიანების ოჯახები. მოქალაქის შეზღუდვები უნდა განისაზღვროს სასამართლოს კანონიერად სავალდებულო. ამჟამად სახელმწიფო და კერძო სექტორი აქტიურად მუშაობენ საკანონმდებლო სფეროს სწორი რეგულირების მიმართულებით. მაგალითად, მიმდინარე წლის 20 მარტს RA-ში განხორციელდა საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლის მიხედვითაც თამაშების მომწყობი კომპანიების ფინანსური ანგარიშები სავალდებულო აუდიტს უნდა დაექვემდებაროს“, - ამბობს ეკონომისტი. 

ამასთან დაკავშირებით Tert.am-მა წერილობითი მოთხოვნაც გაუგზავნა SRC-ს, რათა გაერკვია, თუ რამდენი გადასახადი გადაიხადეს ონლაინ ტოტალიზატორებმა 2024 წლის პირველ ნახევარში.

PEK-დან გავრცელდა ინფორმაცია, რომ 2024 წლის პირველ ექვს თვეში სახელმწიფო ბიუჯეტში უკვე გადახდილია 18 122 274 151 დრამი RA-ში ონლაინ ტოტალიზატორის მოწყობის საქმიანობით დაკავებული გადასახადის გადამხდელების მიერ.
საქართველოს გამოცდილებაზე დაყრდნობით, სადაც სახელმწიფო შემწეობის მიმღებ სოციალურად დაუცველ პირებს თამაში ეკრძალებათ, გრიგორიანმა აღნიშნა, რომ  სახელმწიფო, თემის, ძალოვანი სტრუქტურების თანამშრომლების, პენსიონერების, სტუდენტების წვდომა სათამაშო სივრცეებსა და ინტერნეტ პლატფორმებზე უნდა აიკრძალოს.

ბევრი რეგიონალური ექსპერტი თანხმდება იმაზე, რომ ონლაინ თამაშების სფერო უნდა დარეგულირდეს, მაგრამ აკრძალული ბაზრის არსებობას სახელმწიფოსა და საზოგადოებისთვის უარყოფითი შედეგი მოაქვს. პირველ რიგში, აქტიურდება არალეგალური ფსონების საიტები, რომელთა მონიტორინგიც არ მიმდინარეობს. შესაბამისად, არასანდო სერვისებს ახორციელებენ. ასევე, მიზნად ისახავს არასრულწლოვანთა და დაუცველ ჯგუფების აუდიტორიაზე გასვლას. მეორეც, ეს კომპანიები აბსოლუტურად არაფერს იხდიან სახელმწიფო ბიუჯეტში, შესაბამისად ისინი არა მხოლოდ საფრთხეს უქმნიან საზოგადოებას, არამედ დიდ ზიანს აყენებენ სახელმწიფოს, რადგან ისინი არ იხდიან გადასახადებს.