გიორგი მამულაიშვილი - „უკრაინის მთავრობამ უნდა გადახედოს სათამაშო პოლიტიკას’’

ყველამ იცის, რომ კარგად განვითარებული აზარტული თამაშები დადებითად მოქმედებს  ინდუსტრიების განვითარებაზე, რომლებიც ირიბად ან პირდაპირ კავშირშია აზარტულ თამაშებთან. დიდი ბრუნვიდან გამომდინარე, დაკავშირებულ კომპანიებს აქვთ სწრაფი განვითარების დამატებითი ფინანსური შესაძლებლობები. ასევე, კარგად განვითარებული სათამაშო ინფრასტრუქტურა ხელს უწყობს ტურიზმის სექტორის სწრაფ განვითარებას, განსაკუთრებით ხელს უწყობს განვითარებადი ქვეყნების ტურისტული ინფრასტრუქტურის განვითარებას და ტურისტების მოზიდვას. მაგალითად, შეგვიძლია მოვიყვანოთ რეგიონები ან ზონები, როგორიცაა ¬- მაკაო, ლას-ვეგასი, კურაკაო და მრავალი სხვა. აქედან გამომდინარე, ნებისმიერმა სახელმწიფომ უნდა განიხილოს აზარტული თამაშები ეკონომიკის დარგად. აზარტული თამაში ასევე არის სახელმწიფო ბიუჯეტის შევსება, საბანკო სექტორის განვითარება, ქვეყნის გადახდის სისტემის განვითარება. ლეგალური აზარტული თამაშების ლეგალიზაცია, განვითარება და სათანადო ადმინისტრირება ხელს უწყობს ქვეყანაში კრიმინალისა და კორუფციის შემცირებას. დღეისათვის ბევრმა განვითარებულმა ქვეყანამ აირჩია ლიბერალური მიდგომა სათამაშო ინდუსტრიისადმი და ორიენტირებულია ადგილობრივი ოპერატორების განვითარებაზე, რაც მნიშვნელოვანი ფაქტორია არალეგალური ონლაინ ოპერატორების ან არალეგალური მიწისქვეშა სათამაშო დაწესებულებების წინააღმდეგ ბრძოლაში, სადაც ყვავის კორუფცია და დანაშაული. ხდება, ასე ვთქვათ, სახელმწიფო სტრუქტურების შერევა კრიმინალურ სტრუქტურებთან. რაც იწვევს სოციალური ფონის გაუარესებას და კრიმინალის ზრდას. ასე რომ, მათთვის, ვისაც სურს აზარტული თამაშებით გართობა, ადგილობრივი ოპერატორის განვითარება იძლევა შესაძლებლობას გამოიყენონ ადგილობრივი ოპერატორების სერვისები, რომლებიც რეგულირდება სახელმწიფოს მიერ, ორიენტირებული პასუხისმგებელ აზარტულ თამაშებზე და მომხმარებელთა დაცვაზე. მაგრამ, როგორც ნებისმიერი სხვა ბიზნესი, აზარტულ თამაშებზეც მოქმედებს ინდუსტრიისადმი არასწორი მიდგომა. არასწორი ან ძალიან მკაცრი რეგულაციის სახით და, რა თქმა უნდა, მისი შემდგომი არასწორი ადმინისტრირება. კორუფცია ასევე ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი პრობლემაა ამ ინდუსტრიაში. ვინაიდან აზარტული თამაშები ყოველთვის გამჭვირვალე უნდა იყოს, თუ ქვეყანა ინვესტორების მოზიდვას აპირებს. უკრაინაში შექმნილი ვითარების გათვალისწინებით, თუ არ გავითვალისწინებთ უკრაინაში არსებულ პოლიტიკურ მდგომარეობას (საუბარია რუსეთის სამხედრო შეჭრაზე უკრაინის ტერიტორიაზე), შეგვიძლია ვთქვათ შემდეგი - უკრაინამ 2019 წელს, მიიღო კანონი აზარტული თამაშების ლეგალიზაციის შესახებ, თუმცა, სამწუხაროდ, აზარტული თამაშების ბიზნესში წესრიგის აღდგენა დღემდე ვერ ხერხდება. შედეგად, ის კარგავს ასობით მილიონს და მხოლოდ ერთი მიზეზის გამო - არასწორად გააზრებული კანონმდებლობა წვრილმანამდე, რომელიც არ ითვალისწინებს ოპერატორების და განსაკუთრებით ინვესტორების ყველა ინტერესს, რომლებიც საომარი მოქმედებების დაწყებამდე დაინტერესდნენ. დიდი თანხის ინვესტირება ამ ინდუსტრიაში. ბუნებრივია, საომარი მოქმედებების დასრულების შემდეგ ისინიც დაინტერესდებიან ინვესტიციებით. მაგრამ რამდენად მზად იქნებიან ინვესტორები ამ ნაბიჯის გადადგმისთვის, დამოკიდებული იქნება სახელმწიფოს პოლიტიკაზე აზარტული თამაშების მიმართ. ვინაიდან ნეგატიური დამოკიდებულებები, კორუფცია, არასწორი რეგულაცია, ცუდი კრიმინალური გარემო, მიწისქვეშა დაწესებულებების სიჭარბე, მაღალი გადასახადები - ყოველთვის აშინებს ინვესტორს ბიზნესის განვითარებაში ინვესტირებაზე. განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც უკრაინაში მოხდა ბოლო მოვლენები და კონკრეტულად დიდი სკანდალი, რის გამოც დაიშალა უკრაინის აზარტული თამაშებისა და ლატარიების მარეგულირებელი მრჩეველთა და საექსპერტო საბჭო. შედეგად, უკრაინა ახალი გამოწვევის წინაშე აღმოჩნდა ამ ინდუსტრიაში და ა.შ. იმ დროს, რომელიც მისთვის არც თუ ისე ხელსაყრელია. რიგი ჩინოვნიკების კორუფციული ქმედებების გამო, აზარტული თამაშების მთელი ინდუსტრია იტანჯება - და ეს ინდუსტრიის განვითარებისა და ბიუჯეტის შევსების ნაცვლად, სადაც თითოეული გრივნა არის დამატებითი რესურსი ქვეყნისთვის აგრესორთან საბრძოლველად. ამ ამბავში ყველაზე ცუდი ის არის, რომ მსგავს ამბებს მასები ყოველთვის უარყოფითად აყოვნებენ დიდი ხნით და შედეგად, აზარტული თამაშების მთელი ინდუსტრია ყოველთვის იტანჯება. უფრო მეტიც, ამ საბჭოს ირგვლივ სკანდალი უკვე მეორედ ჩნდება. მიმაჩნია, რომ მთავრობამ მეტი ყურადღება უნდა მიაქციოს აზარტულ თამაშს, როგორც ეკონომიკის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს დარგს და ფრთხილად შეარჩიოს საბჭოს წევრები მისი შემდგომი განვითარებისთვის. ვინაიდან აზარტული თამაშების მარეგულირებლის მრჩეველთა და ექსპერტთა საბჭომ უნდა მოახდინოს ინდუსტრიის რეაბილიტაცია, მიწისქვეშა სათამაშო დაწესებულებების ქვეყანაში მრავალი წლის უკანონო მოქმედების შემდეგ. ასევე ლეგალური სათამაშო ბიზნესის პოზიტიური იმიჯის შექმნა, ინდუსტრიის შესახებ საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება და სხვადასხვა სტრუქტურებთან აქტიური თანამშრომლობა ინდუსტრიის რეაბილიტაციისა და უცხოელი ინვესტორების მოსაზიდად. . ძნელი სათქმელია, რატომ ხდება ეს - ინდუსტრიის უცოდინრობისა თუ განვითარების სურვილის გამო. მაგრამ ამ სიტუაციაში ის არანაირ როლს არ თამაშობს და დარჩება მნიშვნელოვანი და უარყოფითი ფაქტორი ნებისმიერი ინვესტორისთვის. შედეგად, ომის დასრულების შემდეგ, ქვეყანა ჩამოიხრჩო ინდუსტრიის განვითარების დასაწყისში. თქვენ მოგიწევთ შრომა, სანამ ინვესტორი ნამდვილად დაინტერესდება უკრაინის კონკრეტული მიმართულებით, რადგან არსებობს მთელი რიგი ფაქტორები, რომლებიც ხელს უშლის სახელმწიფოს აზარტული თამაშების განვითარების სწორ გზაზე. ლეგალიზაციის შემდეგ უკრაინამ ორი წლის განმავლობაში ვერ გაამარტივა საგადასახადო კანონი, რამაც ასევე შეუშალა ხელი პოტენციურ ინვესტორს უკრაინის აზარტული თამაშების ბაზარზე შესვლასა და განვითარებაში. ჯერ კიდევ 2019 წელს ქალაქ ხერსონში გამართულ პირველ უკრაინულ სათამაშო ფორუმზე განიხილეს უკრაინაში სათამაშო ინდუსტრიის ლეგალიზაციის საკითხები. განხილული იქნა ლეგალიზაციის ყველა დადებითი და უარყოფითი ფაქტორი და რა სარგებელს მოუტანს ეს განვითარება მთლიანად რეგიონს. მაშინ სწორი მიმართულება იქნა მიღებული ლეგალიზაციისკენ და სწორი დამოკიდებულება კანონმდებლობის მიმართ. მართალია, კანონი ლეგალიზაციის შესახებ იქნა მიღებული, მაგრამ ინვესტორისთვის დიდი ნაკლოვანებებით და დროთა განმავლობაში ინდუსტრიის სწრაფი განვითარებისადმი დამოკიდებულება უარესობისკენ შეიცვალა. პრობლემაა არა მხოლოდ ოპერატორებისა და ინვესტორებისთვის, არამედ თავად ქვეყნისთვისაც - უარესდება სოციალური ფონი, სახელმწიფო კარგავს ბიუჯეტის შემოსავლებს, აქტიურდებიან კრიმინალური ელემენტები, რომლებიც დაინტერესებულნი არიან მიწისქვეშა ბიზნესით. ორ წელიწადში, სურვილის შემთხვევაში, ბევრი რამ შეიცვლება. მაგალითად, ელემენტარულია ორმაგი დაბეგვრისა და ზოგადად დაბეგვრის შესახებ კანონის მოწესრიგება. უნდა გვესმოდეს, რომ ამ ვითარებაში ინვესტორი არ გრძნობს თანაბარ უფლებებს ადგილობრივ ოპერატორებთან და ბაზრის ნებისმიერი რყევა მისთვის საზიანოა. რატომ უნდა ჩადოს ვინმე ფულს ქვეყანაში, სადაც კორუფცია ყვავის, კანონები ხშირად იცვლება, მთავრობა ცვალებადია გადაწყვეტილებებში, არის არასტაბილური, ნაცრისფერი თუ შავი ბაზარი, ყვავის კრიმინალი. ნებისმიერმა ინდუსტრიამ, რომელსაც აქვს განვითარების პოტენციალი, აზარტული თამაშების ბიზნესი კი სწრაფად ვითარდება და აქვს დიდი პოტენციალი, უნდა გადაჭრას ქვეყნის ეკონომიკური პრობლემები და არა პირიქით. მაგრამ თუ საკანონმდებლო ბაზა არ არის სტაბილური, არ არის გაუმჯობესებული, არ ითვალისწინებს ბიზნეს სექტორის ინტერესებს, კანონმდებლობის ადმინისტრირება ძალიან სუსტია - ინდუსტრიას ყოველთვის მოაქვს უარყოფითი ეფექტი. განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საქმე ეხება სათამაშო ბიზნესს. აზარტული თამაშები ყოველთვის მიმზიდველი იყო პოპულისტებისთვის - მათთვის ყოველთვის ადვილი იყო რეიტინგის ამაღლება ცარიელი, დაუსაბუთებელი განცხადებებით. გავიხსენოთ უახლოესი წარსული საქართველოს ისტორიიდან - აზარტული თამაშების დახმარებით ყაზბეგის, ბათუმის, წყალტუბოს რაიონი განვითარდა და ბევრი ადგილობრივი მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტი კვლავ ძირითადად აზარტული თამაშებით ივსება. ამიტომ, უნდა გვესმოდეს, რომ სათამაშო ინდუსტრიის განვითარება ხელს უწყობს რეგიონის განვითარებას. მაგრამ ეს ასეა, თუ კრიმინალი და კორუფცია შემცირდება, კანონმდებლობა გამარტივდება და კანონმდებლობის ადმინისტრირება გაუმჯობესდება - კანონმდებლობის აღმასრულებლები ორიენტირებულნი იქნებიან ბიზნესის განვითარებაზე და არა იმაზე, თუ ვის "მეტი მოაქვს". საომარი მოქმედებების დასრულების შემდეგ ინდუსტრიას აქვს განვითარების დიდი შანსი, თუნდაც მხოლოდ გეოგრაფიული მდებარეობისა და უკრაინის, როგორც ევროკავშირის წევრის შემდგომი განვითარების პოტენციალის გამო. ვფიქრობ, მთავრობამ რადიკალურად უნდა გადახედოს პოლიტიკას ამ ინდუსტრიის მიმართ, შეარჩიოს კარგი სპეციალისტები და ექსპერტები თავიანთ სფეროში, რომლებიც მოგცემენ სწორ რჩევებს აზარტული თამაშების შემდგომი რეგულირებისა და განვითარებისთვის. ყველამ კარგად იცის, რომ თუ სახელმწიფოს არ ექნება ნება, განახორციელოს ესა თუ ის კანონმდებლობა, ან დატოვოს მისი განვითარება და მხოლოდ საჩვენებლად მიიღოს კანონი, ნებისმიერი ინდუსტრია ყოველთვის უინტერესო დარჩება ინვესტორებისთვის. აქედან გამომდინარე, მნიშვნელოვანია,  მთავრობამ გაიაზროს, რომ სათამაშო ინდუსტრიის სათანადო რეგულირება არის პოზიტიური ნაბიჯი სახელმწიფოსთვის ქვეყანაში სხვადასხვა დარგების განსავითარებლად და რაც მთავარია, ქვეყნის ტურისტული ინფრასტრუქტურის სწრაფი განვითარებისთვის.